Anayasa'da neler değişti

Anayasa'nın başlangıcındaki ''düşünce ve mülahaza'' sözcükleri kaldırılarak, yerine ''Hiçbir faaliyet'' kelimesi getirildi... Hiçbir düşünce ve mülahazanın Türk varlığı ve Türk egemenliği karşısında korunamayacağı hükme bağlanmışken, düşünce özgürlüğü adına, bu alan sadece faaliyetle sınırlandırıldı... Bu duruma göre, Türk varlığı ve Türk egemenliği karşısındaki "düşünce"ler korunacak!

13. maddedeki değişiklikle, temel hak ve hürriyetlere milli güvenlik amacıyla getirilecek sınırlamaların alanı daraltıldı.

14. maddede, ''Hürriyetler; dil, ırk, din ve mezhep ayrımı yaratmak amacıyla kullanılamaz'' şeklinde yeralan düzenleme, ''amaçlamayı'' suç sayıyordu. Şimdi ise sadece ''Faaliyetler'' suç sayılacak!

19. maddede, Toplu suçlarda gözaltı süresi 15 gündü, değişiklikle bu süre 4 güne indi.

20. maddede, adli soruşturmalar ve kovuşturmalar gerektirdiğinde, kişilerin özel hayatlarına müdahale ediliyordu. Artık mahkeme kararı olmadan özel hayatın gizliliğine dokunulamayacak. Mahkeme kararı olmadıkça hiç kimsenin üzeri aranamayacak.

21. maddede, ''Kanunun açıkça gösterdiği hallerde, hakim kararı ile konut dokunulmazlığı ihlal edilebilir'' hükmü bulunuyordu. Bundan böyle güvenlik güçleri konutlara ancak yazılı emirle girecek ve bu emir 48 saat içinde hakim kararına dönüştürülecek. Tabii polis arama muvafakatnamesi imzalatarak eskisi gibi arama yapabilir!

23. maddede, vatandaşın, yurtdışına çıkma hürriyeti, ülkenin ekonomik durumu gerekçe gösterilerek yasaklanabiliyordu. Artık seyahat özgürlüğü, ''Ülkenin ekonomik durumu'' gerekçesiyle sınırlandırılamayacak.

26. maddede, "düşüncenin açıklanmasında ve yayılmasında, kanunla yasaklanmış bir dil kullanılamaz" deniliyordu... Ama zaten kanunla yasaklanmış bir dil de yoktu... 'Düşüncelerin'' açıklanmasında ''kanunla yasaklanmış herhangi bir dilin kullanılamayacağı'' ifadesi kaldırıldı. Böylece isteyen herkese, düşüncelerini istediği dilde açıklama hakkı veriliyor.

28. maddede, ''Kanunla yasaklanmış bir dilde yayın yapılamaz'' hükmü yerine ''Kanunla herhangi bir dilde yayın yasağı getirilemez'' denildi. Dolayısıyla Kürtçe veya başka bir etnik dilde TV ve radyo yayını yapılabilir, kitap, dergi basılabilir hale geldi!

31. maddede, ''Halkın haber alma özgürlüğü, bazı genel sınırlamalarla engellenebilir'' deniliyordu. Madde, ''Halkın haber alma özgürlüğü ancak, milli güvenlik, kamu düzeni, genel ahlak ve sağlığın korunması gerekçesiyle kanunla sınırlanabilecek'' diye değişti.

33. maddedeki değişiklikle, dernek kurmanın önündeki sınırlamalar kaldırıldı.

34. maddede, ''Gösteri yapmak belirli koşullara tabidir'' deniliyordu. Değişiklikle bu hak genişletildi. İsteyen, istediği zaman, istediği güzergahta, izinsiz gösteri yapabilecek!

36. maddede, ''Herkes, yargı önünde davalı ve davacı olarak iddia ve savunma hakkına sahiptir'' şeklindeki hüküm, herkesin ''Adil yargılanma'' hakkına sahip olacağı şeklinde değiştirildi.

38. maddedeki değişiklikle, artık, savaş, çok yakın savaş ve terör halleri dışında idam cezası verilemeyecek. ''Hiç kimse yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamayacak'' hükmüyle de, karşılıksız çek
suçlarına hapis cezası verilemeyecek.

40. madde, ''Yargıya yapılan başvurular belirli sürede sonuçlandırılacak'' diye değiştirildi.

41. madde değişti, aile reisliğinde kadın erkek eşitliği anayasaya girdi. Yeni hali şöyle: ''Aile toplumun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır.''

46. madde, ''Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin ödenecek'' diye değişti, bedel gerçek değer üzerinden hesaplanacak.

49. madde, ''Devlet sadece çalışanları değil, işsizleri de korumakla yükümlü olacak'' diye değişti, işsizler de anayasal korumaya alındı.

51. maddedeki değişiklikle, sendika kurmanın önündeki bürokratik engeller kaldırıldı. Sendika kapatılması zorlaştırıldı.

55. madde ile, asgari ücrette artık, ''Çalışanların geçim şartları'' da göz önünde bulundurulacak.

65. maddedeki değişiklikle, devlet, ekonomik ve sosyal alanlardaki görevini yerine getirirken, bundan sonra, ''Ekonomik istikrarın korunmasını'' değil, ''Vatandaşın önceliklerini'' gözetecek.

66. maddedeki değişiklikle, artık yabancı babadan ve Türk anneden doğan çocuk da, Türk vatandaşı sayılacak.

67. maddeye göre hükümlüler oy kullanamıyordu, artık taksirli suçlardan hüküm giyenlere oy kullanma hakkı verildi.

69. maddedeki parti kapatılması zorlaştırıldı. Bir partinin, suçun odağı haline gelmesinin tanımı daraltılıyor. Anayasa Mahkemesi'ne, partiyi kapatmanın dışında da ceza verebilme imkanı tanındı.

74. maddedeki değişiklikle, karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla artık Türkiye'de ikamet eden yabancılar da, şikayet dilekçesi verebilecekler.

87. maddedeki değişiklikle, af çıkarmak zorlaştı. TBMM, devlete karşı işlenen suçları da affedebilecek. Ancak Meclis af kararını, en az 330 oyla alabilecek.

89. maddedeki değişiklikle, Cumhurbaşkanına, yasaları kısmi veto etme hakkı tanındı.

90. maddedeki, " kanunlar ile milletlerarası andlaşmaların çatışması halinde, milletlerarası andlaşmalar esas alınır" şeklindeki değişiklik reddedildi.

94. maddedeki değişiklikle, Meclis başkanlığına aday olmak isteyenler, 5 gün içinde başvuracaklar. (Eskiden 10 gündü)

118. maddedeki değişiklikle, MGK kararları tavsiye niteliğinde olacak, öncelik taşımayacak. Başbakan yardımcıları ve Adalet Bakanı'nı da MGK üyesi olacak. MGK'daki asker-sivil dengesi, sivillerin lehine değişti.

100. maddedeki değişiklikle, soruşturma önergeleri, gizli oya tabi tutulacak. Böylece milletvekilleri, parti baskısından kurtulacak. Yüce Divan'a sevk kararı da gizli oyla yapılacak.

149. maddedeki değişiklikle, Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişiklikleri ve parti kapatma kararını ancak beşte üç çoğunluğun kararı ile alabilecek.

Geçici 15. maddedeki değişiklikle, 12 Eylül döneminde alınan kararlar ve çıkarılan yasaların, Anayasa'ya aykırılığı iddiasıyla dava açılabilecek.

Geçici Madde: TBMM isterse, seçimlere bir yıldan az kala seçim yasalarında değişiklik yapabilecek. Meclis Anayasa'nın 14. maddesindeki af yetkisini de geçmişe dönük kullanamayacak. Yani, Apo, aftan yararlanamayacak.

YORUM EKLE